اثری دیگر از مرکز پژوهشی دائرة‌المعارف علوم عقلی اسلامی

 با عنوان «امامت و ولایت در عرفان نظری»

به قلم جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای محمود جوادی‌والا منتشر شد.

«امامت و ولایت» یکی از مفاهیم كلیدی در معارف اسلامی است که در عرفان اسلامی، با مفهوم «ولایت و انسان كامل» امتداد یافته است. دو رکن اصلی عرفان نظری عبارتند از: توحید و موحِّد (انسان کامل). موضوع «انسان کامل» پس از توحید، مهم‌‏ترین مسئله عرفان نظری است؛ به‌‏گونه‌‏ای که فهم توحید نیز وابسته به شناخت انسان کامل است. در باورهای شیعه امامیه هم امامت، پس از توحید و نبوت، مهم‌‏ترین مسئله است و از اصول مذهب شمرده می‎‌شود و اصول دیگر در پرتو آن تفسیر می‌شود. بدون شناخت امام، شناخت درست خدا و پیامبر ممکن نیست؛ چنان‌‏که بدون شناخت خدا و پیامبر هم نمی‌‎توان به شناخت امام رسید. برجستگی این اصل در شیعه، سبب شده است که این مذهب را «امامیه» بخوانند.

در این کتاب، با بررسی ویژگی‏‌های انسان کامل در عرفان اسلامی، که عهده‌دار جامع‌ترین نوع انسان‏‌شناسی است و ژرف‏‌ترین تبیین‏‌ها را درباره ابعاد و اسرار وجودی انسان ارائه می‎‌کند، می‌‎توان به این نتیجه رسید که برترین مصداق انسان کامل، امامان شیعه هستند. همچنین نشان خواهیم داد که معارف اسلامی درباره انسان کامل، منطبق بر معارف شیعی درباره امامت است و انسان کاملِ عرفان اسلامی، همان امام در مذهب شیعه است و امامان شیعه، مصداق اتمّ و اكمل انسان کامل هستند.

سرفصل‌های این کتاب به شرح زیر است:

بخش اول: امامت

• … معنا‌شناسی امامت
• … ضرورت وجود امام
• … وجوب عصمت امام
• … وجوب تنصیص بر امام از جانب خدا
• … وجوب افضلیت امام
• … ویژگی‌های دیگر امام

بخش دوم: ولایت

• … معنا‌شناسی ولایت
• … رابطه امامت و ولایت

بخش سوم: انسان کامل از دیدگاه ابن‌عربی

• … تعریف انسان کامل از دیدگاه ابن‌عربی
• … حضرات خمس
• … انسان کامل، جامع همه حضرات
• … ضرورت انسان کامل
• … ویژگی‌های دیگر انسان کامل